Zeg maar niets meer

‘Zwijgt,’ beet mijn moeder mij toe.

Ze klonk bitsiger dan ik had verwacht.

Ik had het natuurlijk uitgelokt. De vraag die haar toorn opgewekt had, was: ‘Vind je niet dat Monseigneur Van Geluwe in de bak moet gesmeten worden.’ En omdat ik het jennen niet kan laten, had ik geopperd dat diezelde brave dienaar Gods vijftig jaar geleden had moeten gecastreerd worden, dan had hij die verschrikkelijke misdaden niet kunnen begaan.

De populistische kaart trekken om een gesprek op gang te krijgen.

‘Zwijgt,’ het klonk nu in koor. Haar zusters, Renée en Mathilde die op de achterbank zaten, voelden zich ook in hun christelijke eer getast. We waren op weg naar een zonnig terrasje. De drie oude besjes, de liefste dames ter wereld, waren boos. Eenentachtig, zevenentachtig en drieënnegentig jaar oud. Alsjeblieft. Samen op de bres voor de eerbaarheid van de clerus, die ze hun hele lange leven lang onverminderd verafgood hadden.



‘Het is een schande dat ze die vuile was uithangen. Over al die goei pastoors die zoveel goed werk doen, daar wordt met geen woord over gerept,’ riep Tante Mathilde combattief. Zij is de oudste van de drie zussen en ze heeft altijd het hoogste woord gevoerd.



‘Onze pastoor zou dat nooit doen, en dat komt niet in de gazet. Een schande, al die kwaadsprekerij,’ zei Tante Renée.
‘Zwijgt,’ zei mijn moeder voor de derde keer.



3 is een belangrijk getal in de christelijke leer: we hebben de heilige Drievuldigheid, Petrus zou Jezus drie keer verraden hebben voor de haan drie keer had gekraaid. Jezus was 33 toen hij stierf.

In veel bijbelse en middeleeuwse verhalen wordt, als iets drie keer gebeurt, dit als teken van God gezien. Als iets één keer gebeurt wordt het vaak als toeval gezien, bij twee keer heeft het een kwade bedoeling omdat 2 een duivels getal is. Bij drie keer wordt het gezien als waar en zeker en van God afkomstig. Ik begreep nu wel dat het commando ‘zwijgt’ van boven komt.

Als iets in de Bijbel belangrijk was duurde het vaak drie dagen: Jonas zat drie dagen en nachten in de buik van een vis, Jezus stond na drie dagen en nachten op uit de dood, er werd vaak drie dagen gevast. Dante schreef zijn Divina Commedia in drie delen, met 33 conto’s, de verzen in terzines geordend, enzoverder.



‘Zwijgt,’ het dwingende gebod, of liever verbod bleef nazinderen, terwijl we ons auto uitstapje naar Vechmaal verderzetten.

Ik besloot het geval Van Geluwe te laten rusten en praatte dan maar over koetjes en kalfjes. Wat had het voor zin om deze diepgelovige dames nog verder op stang te jagen. Ze zijn waarschijnlijk al diep genoeg gekwetst door de smeerlapperij van wat een heilige man had moeten zijn. Een hoge geestelijke, toonbeeld van naastenliefde en onwrikbaar baken van geloof, die zich aan kinderen vergrijpt. Ze kunnen het zich niet voorstellen en weigeren dan maar om het te geloven.

Deze besjes laten hun wereldbeeld en hun geloof niet omverwerpen door een Westvlaamse pederast en de verhalen die over hem in de sensatiekranten geplaatst worden.



‘Zwijgt,’ het doet me ineens denken aan Karen Armstrong die in haar fenomenale boek De kwestie God aangeeft dat zwijgen een voorwaarde is om dichter bij God te komen. Het is weliswaar een ander soort zwijgen dat mijn moeder bedoelt, en het is waarschijnlijk veel krachtiger. Dit is niet het zwijgen van de ontkenning, maar het zwijgen van de bevestiging.
‘Het is zonder meer het feit dat taal grenzen heeft, dat het bestaan van een transcendente aanwezigheid in het weefsel van de wereld bewijst. Juist omdat we niet verder kunnen, omdat onze taal ons zo wonderbaarlijk in de steek laat, ervaren we de zekerheid dat een goddelijke betekenis de onze overstijgt en omhult,’ citeert Armstrong.

We kunnen beter zwijgen over de zaken waarover we niet spreken kunnen. God moet je voelen.